فیلترهای الکتریکی یکی از انواع غبارگیرهای صنعتی می باشند که در بسیاری ازصنایع مورد استفاده قرار می گیرند ، از آن جمله می توان به صنعت سیمان ،آهن، آلومینیوم، سرامیک، کاشی و پتروشیمی اشاره نمود. فیلترهای الکتریکی ، توانایی غبارگیری از حجم عظیم گاز با طیف گسترده از دما، فشار، رطوبت، میزان و سایز ذرات غبار در حالت تر یا خشک را دارند و در بسیاری از صنایع ، بازده غبارگیری این فیلترها به بالاتر از 99.99% می رسد . فیلترهای الکتریکی با باردار کردن ذرات غبار در جریان گاز کار می کنند. جریان الکتریسیته متصل به الکترودهای تخلیه، باعث ایجاد میدان الکتریکی قوی بین این الکترودها و صفحات جمع کننده می شود. ذرات غبار معلق در جریان گاز پس از ورود به فیلتر از میدان الکتریکی گرداگرد الکترودهای تخلیه عبور نموده، ملکولهای گاز به علت قرار گرفتن در این میدان قوی یونیزه می شوند. ذرات معلق غبار به علت برخورد با این یونها، باردار شده و تحت تاثیر میدان الکتریکی به طرف قطب غیر همنام که الکترودهای جمع کننده می باشند، منحرف می شوند. ذرات پس از برخورد با صفحات جمع کننده بار خود را از دست داده و پس از مدت زمان برنامه ریزی شده بر اثر ضربه سیستم ضربه زن، به هاپر سقوط می کنند.
به صورت خلاصه اصل کار الکترو فیلترها را می توان در شش قسمت زیر بیان نمود:
یونیزاسیون باردار کردن ذرات
جابجایی حرکت ذرات باردار به سمت صفحات جمع کننده
جمع آوری نشت ذرات باردار بر روی صفحات جمع کننده
بی بارشدگی از دست دادن بارالکتریکی ذرات باردار برروی صفحات جمع کننده
غبارزدایی فرستادن ذرات غبار از روی صفحات جمع کننده و ریزش به هاپر
انتقال حمل غبار به وسیله سیستم انتقال مواد به محل مصرف
هر چند که عملکرد فیزیکی فیلترهای الکتریکی درصنایع مختلف کاملاً مشابه است، لیکن انتخاب سایز الکتروفیلتر بسیار پیچیده بوده و می توان گفت ترکیبی از هنر و دانش است. عوامل موثر بر اندازه و ابعاد الکتروفیلتر به صورت زیر می باشد :
دبی حجمی، میزان غبار ورودی، میزان غبار خروجی مورد نظر، مقاومت ذرات غبار، ابعاد ذرات غبار
فیلتر هیبرید Hybridfilter
در یک فیلتر هیبرید از دو روش غبارگیری توأماً استفاده میشود:
۱) جذب غبار با استفاده از نیروی الکترو استاتیکی در فیلد الکتریکی
۲) جداسازی غبار با استفاده از پارچه فیلتر در قسمت کیسهای فیلتر هیبرید با بهرهگیری از مزایای دو روش غبارگیری، در واقع یک سینرژی بین دو عملکرد فوق بهوجود میآورد که نتایج بسیار ارزشمندی دارد که در ذیل توضیح داده میشود:
تصفيه کن الکترواستاتيکي آلودگي هوا ( الکترو فیلتر)
يکي از وسايلي که بر اساس اصول الکترواستاتيک ساخته ميشود تصفيه کن الکترواستاتيک است. در اين وسيله به کمک تخليه الکتريکي قطرات ريز مايع و ذرات جامد معلق در يک گاز از آن جدا ميشود. در تصفيه کن الکترواستاتيک ، مخلوط گاز و ذرات معلق ، ابتدا از ناحيهاي که در آن تخليه هالهدار قرار دارد عبور داده ميشود، تا اين ذرات باردار شوند. غبار باردار جذب آند ميشود
و با تکان دادن سطح آند ، ميتوان آن را جمع آوري کرد.ذرات معلق در گازها را ايرشل (افشان) مينامند که اندازه معيني دارند. غبار از ساييدن شدن يا خرد شدن مکانيکي جامدها بوجود ميآيد. بهترين خاصيت الکتريکي ذرات معلق ، طبيعي يا مصنوعي ، اين است که آنها تا حد زيادي بار دارند. نسبت ذرات مثبت و منفي برابرند و مخلوطهاي معلق در حالت کلي خنثي هستند.
براي مثال بار فوقالعاده زياد ابرهاي صاعقهزا ، يک نمونه از فرآيند باردار شدن طبيعي است. تداخل راديويي شديدي که در باران يا طوفان براي هواپيما رخ ميدهد از بار قطرههاي باران يا برفي که بر بدنه هواپيما ميخورد ناشي ميشود. بطور خلاصه ذرات در طي بوجود آمدن يا عمر خود طبيعتا باردار ميشوند.با استفاده از بار طبيعي آلودگيها نميتوان آنها را بطور موثر جمع آوري کرد. آلودگي به خاطر نيروي کولني بين ذرات و شبکهها ، جذب شبکه ميشود. تجربه نشان داده است که تخليه هاله دار بهترين راه براي باردار کردن ذرات براي تمييز کردن گازها است. در تصفيه کنهايي که گاز آلود ابتدا از يک محفظه با تخليه هاله دار عبور مي کند، ذرات معلق تا حد 5x104 تا 5x105 بار الکترون بر گرم ، باردار ميشوند.
انواع تصفيه کنندهها
در کاربردهاي صنعتي که توليد زياد گاز ازن و لزوم ولتاژ بالا مساله مهمي نيست، از تصفيه کن با تخليه هاله دار استفاده ميشود. اين تصفيه کنها دو نوع هستند که شامل تصفيه کن يک طبقه که در يک مرحله هم ذرات را باردار و هم آنها را جمع آوري ميکند و تصفيه کن دو طبقه ميباشد. براي تصفيه کورههاي صنعتي تصفيه کن يک طبقه بهتر است. با استفاده از يک سيم باريک متصل به يک پتانسيل منفي بزرگ ، ميتوان تخليه هاله دار بزرگي توليد کرد.غبار وارد شده پس از طي چند سانتيمتر به شدت باردار شده و به خاطر ميدان الکتريکي به شدت تخليه هاله دار ، جذب جدار لوله ميشود. عمل تصفيه بسيار سريع صورت مي گيرد. تمام ذرات در کمتر از 1 ثانيه جمع آوري مي شوند، اين زمان از زمان عبور يک ذره از لوله بسيار کمتر است. کاربرد اصلي تصفيه کنهاي دو طبقه توليد هواي تصفيه شده است، چون گاز ازن کمتري توليد ميکند.
مکانيزم باردار کردن آلودگي هوا
فرقي ندارد که ذرات بطور مثبت يا منفي باردار شوند ، زيرا در صورت يکسان بودن مقدار بار ، هر دو کار آمد هستند. در تصفيه صنعتي ذرات بار منفي داده ميشوند. زيرا بار منفي از پايداري بيشتري برخوردار ميباشد، لذا ميتوان پتانسيلهاي بسيار بزرگي بر آنها اعمال کرد. در يک تصفيه کن يونهاي مثبت جذب سيم متصل به پتانسيل و يونهاي منفي جذب ديواره متصل به زمين ميشوند. گرچه در هاله نزديک سيم تعداد يونهاي مثبت و منفي برابر هستند، ولي 99 درصد گاز بين سيم و ديواره فقط يون منفي دارند. بنا براين قسمت اعظم فضاي تصفيه کن را يونهاي نسبتا سنگين و کندرو تشکيل ميدهد، ولي ناحيه نزديک به سيم . که هاله در آن مشاهده ميشود، عمدتا داراي يونهاي مثبت و الکترون آزاد است.در طي فرآيند تصفيه ، ذرات گذرنده از ميدان تخليه تحت بمباران شديد يونهاي منفي هستند و بدين ترتيب بار يونها به ذرات آلودگي داده ميشود. بنابراين آلودگي يک نوع بار پيدا مي کند. فرآيند باردار کردن خيلي سريع انجام ميشود. از روي سرعت فرآيند باردار کردن ميتوان فهميد که ذرات در چه فاصله باردار ميشوند. فرآيندهايي که در طي آن ذرات باردار ميشوند، با توجه به اندازه ذره باردار شونده ، به دو روش باردار کردن ضربهاي و باردار کردن پخشي ، صورت ميگيرد. باردار کردن ذرات با قطر بزرگتر معمولا به روش ضربهاي و باردار کردن ذرات با قطر کوچکتر به روش باردار کردن پخشي صورت ميگيرد.از آنجا که ذرات با قطر بزرگتر ميتوانند بار زيادي روي خود نگهدارند، بايد با استفاده از ميدان خارجي (روش ضربه اي) بار آنها را تکميل کرد. در مورد ذرات با قطر کوچکتر بر اثر انرژي گرمايي گاز ، ذرات ميتوانند در غياب ميدان الکتريکي خارجي نيز پخش شوند. يونها پس از پخش شدن در گاز با ذرات برخورد ميکنند هنگام نزديک شدن يون به ذره بار تصوير ايجاد شده از ذره ، آن را جذب ميکند و ذره و يون به هم ميچسبند. با تجمع بار روي ذره ، يک نيروي دافعه بوجود ميآيد و از نزديک شدن يونهاي ديگر به آن جلوگيري ميکند. آخرين طبقه تصفيه کنهاي الکترواستاتيکي جمع آوري آلودگي از آند است. جمع آوري بايد به نحو موثري صورت گيرد، زيرا ذرات دوباره ميتوانند وارد جريان هوا شوند. اگر سرعت گاز زياد باشد ورود مجدد ذرات ميتواند مشکل عملي مهمي ايجاد کند